İNSANLARA VERİLƏN BİR NEMƏT: YAĞIŞ


Hər il səmaya buxarlaşan və təkrar yer üzünə yağış olaraq düşən su miqdarı "sabit"dir: 16 milyon ton. Bu sabit miqdar, Quranda "müəyyən bir miqdar su"yun göydən göndərilməsi olaraq xəbər verilir.

"O Allah ki göydən bir ölçü ilə su endirər." (Zuxruf Surəsi, 11)



Hər an milyonlarla metr küp su, okeanlardan atmosferə, oradan da göylərə daşınar. İnsan həyatı, ancaq bu nəhəng su dövranı sayəsində uzun sürə bilir. Əgərr bu dövranı biz təşkil etməyə qalxsaydıq, şübhəsiz Dünyanın bütün texnologiyasını bir yerə gətirsək də bacara bilməzdik. Ancaq buxarlaşma yolu ilə, həyatımızın birinci şərti olan su, bizə xərcsiz və zəhmətsiz bir şəkildə verilmişdir. Hər il okeanlardan 45 milyon metr küp su buxarlaşır. Buxarlaşan su, buludlar halına düşüb küləklər vasitəsi ilə göylərə daşınar. Beləcə hər il 3-4 milyon kilometr küp su, okeanlardan başlayaraq bizə çatmış olar.
Qısacası, bizim heç bir şəkildə dövranını idarə edə bilmədiyimiz və onsuz bir neçə gündən çox yaşaya bilməyəcəyimiz su, bizlərə xüsusi olaraq göndərilmişdir. Quranda, bunun insanın "şükr etməsi" üçün ən açıq işarələrdən biri olduğunu Allah belə xəbər verir:

Bəs içdiyiniz suya nə deyirsiniz?. Onu buluddan endirən sizsiniz, yoxsa Biz?! Əgər istəsəydik, onu acı (bir su) edərdik. Elə isə niyə (Allahın nemətlərinə) şükür etmirsiniz? (Vaqiə Surəsi, 68-70)

Yağışın bir ölçüyə görə endirilməsi.

Quranda, Zuxruf Surəsinin 11-ci ayəsində yağış, "ölçü" ilə enən bir su olaraq belə təsvir edilmişdir:

O Allah ki, göydən bir qədər su endirdi. (Zuxruf Surəsi, 11)

Həqiqətən də yağış yer üzünə təəccüblü bir ölçü içində enir. Yağışın sahib olduğu ölçülərdən birincisi eniş sürəti ilə əlaqədardır. Yağış damcısı ilə eyni ağırlıq və böyüklükdəki bir cisim 1200 metrdən buraxıldığında gedərək sürətlənəcək və yerə təxminən 558 km/saatlıq bir sürətlə düşəcək. Əgər yağış damcısı da bu yüksəklikdən eyni şəkildə düşəcək olsa, bu vəziyyətdə bütün əkinlər təxrib olacaq, məskunlaşma sahələri, evlər və avtomobillər ziyan görəcək, insanlar lazımlı tədbirləri görə bilməyəcəklər.
Fəqət belə bir hadisə heç bir zaman yaşanmaz. Yağış damcıları nə qədər yüksəkdən düşürlərsə düşsünlər, yer üzünə çatdıqlarında ortalama sürətləri yalnız saatda 8-10 kmdir. Bunun səbəbi isə, yağış damcısının atmosferin sürtünmə təsirini artıran və yerə daha yavaş düşməsini təmin edən bir formaya sahib olmasıdır. Əgər yağış damcısı fərqli bir şəkildə olsaydı və ya atmosferin sürtünmə xüsusiyyəti tapılmasaydı, hər yağış yağanda yer üzünün necə bir fəlakətlə qarşı-qarşıya gələcəyini anlamaq üçün bu rəqəmlərə baxmaq kafi olacaq:
"Yağışr buludlarının minumum yüksəkliyi 1200 metrdir. Bu səviyyədən düşən tək bir damcının etdiyi təsir, 1 kiloqramlıq bir ağırlığın 15 sm yüksəklikdən aşağı buraxılmasına bərabərdir. Ancaq 10.000 metr yüksəklikdə də yağış buludları tapıla bilməkdədir ki, bu dəfə tək bir damcı, 1 kiloqramlıq ağırlığın 110 sm yüksəklikdən aşağı buraxılmasına bərabər bir təsir göstərəcək.”

Digər tərəfdən yer üzündə bir saniyədə 16 milyon ton su buxarlaşdığı hesablanmışdır. Bu eyni zamanda, bir saniyədə Dünyaya yağan yağışın miqdarıdır. Bir il içində bu miqdar 505 x 1012 tona çatmaqdadır. Yəni su davamlı bir  tarazlığıyla daxilində, "müəyyən bir ölçüyə " uyğun olaraq dövr edir.

Yağışın ehtiva etdiyi ölçülər bu qədərlə qalmamaqdadır. Məsələn, yağışın endiyi atmosfer qatmalarında istilik, sıfırın altında 40°C'yə qədər düşür. Ancaq su burada əsla buz qəliblərinə çevrilməz. Bunun səbəbi atmosferdəki suyun "saf su" xüsusiyyətində olmasıdır. Bilindiyi kimi saf suyun bir xüsusiyyəti çox aşağı istiliklərdə belə donmamasıdır.

Yağışın meydana gəlməsi.

Yağışların meydana gəlməsi üçün lazımlı mərhələlərin nələr olduğu ancaq hava radarlarının kəşfiylə ortaya çıxarıldı. Buna görə yağış 3 mərhələdən keçərək meydana gəlirdi: Birincisi küləyin meydana gəlməsi, ikincisi buludların meydana gəlməsi, üçüncüsü yağış damlacıqlarının ortaya çıxışı. Quranda yağışın meydana gəlməsi ilə əlaqədar olaraq köçürülənlər də, əsas mövzusu tapıntılarla böyük bir paralellik göstərməkdədir:

Buludları hərəkətə gətirən küləkləri göndərib onları göy üzündə istədiyi kimi yayan və topa-topa edən Allahdır. Artıq buludların arasından yağış çıxdığını görürsən. Onu (yağışı) bəndələrindən istədiyinə verən kimi onlar sevinərlər. (Rum Surəsi, 48)

BİRİNCİ MƏRHƏLƏ: "Allah küləkləri göndərir..."

Okeanlardakı köpüklənmə nəticəsində əmələ gələn saysız hava qabarcığı davamlı şəkildə partlamaqda və su damlacıqları davamlı səmaya atılmaqdadır. Duzlarla zəngin bu damlacıqlar daha sonra küləklər vasitəsilə - atmosferə doğru yol alar. Aerosol adlandırılan bu kiçik parçacıqlar, su tələsi funksiyası daşıyır və yenə dənizlərdən yüksələn su buxarını öz ətraflarında kiçik damlalar halında yığaraq bulud damlalarını meydana gətirərlər.

İKİNCİ MƏRHƏLƏ: "...beləcə bir bulud qaldırar da onu necə diləsə göydə yayıb dağıdar və onu parça parça edər..."

Duz kristallarının yaxud da havadakı toz zərrəciklərinin ətrafında sıxlaşan su buxarı sayəsində buludlar meydana gələr. Bu buludlar içərisindəki su damlacıqları çox kiçik olduqlarından (0.01 elə 0.02 mm diametrində) havada aslı qalarlar və göyə yayılarlar. Beləcə göy buludlarla örtülər.

ÜÇÜNCÜ MƏRHƏLƏ: "...Artıq onun arasından yağışın axıb çıxdığını görərsən."

Duz kristallarının və toz zərrəciklərinin ətrafında bir yerə yığılan su parçacıqları yaxşıca sıxlaşar yağış damlalarını meydana gətirərlər. Beləcə, havadan daha ağır bir mövqeyə gələn damlalar buluddan ayrılar və yağış şəklində düşməyə başlayar.

Yağış suyunun şirin olması.

Bilindiyi kimi, yağış suyunun qaynağı buxarlaşmadır və buxarlaşmanın %97i "duzlu" okeanlardan olur. Halbuki yağış suyu şirindir. Yağışın şirin olmasının səbəbi Allahın qoyduğu başqa bir qanundur. Bu qanuna görə, su, istər duzlu dənizlərdən, istər minerallı göllərdən, ya da palçıqların içindən buxarlaşsın yanında başqa heç bir xarici maddə daşımaz. "Biz, göydən tərtəmiz su endirdik..." (Furqan Surəsi, 48) hökmü gərəyi, duru və tərtəmiz bir şəkildə yerə enər.

Allah Quranda, yağışın "şirin" olması haqqında belə bildirmişdir:

Bəs içdiyiniz suya nə deyirsiniz? Onu buluddan endirən sizsiniz, yoxsa Biz?!Əgər istəsəydik, onu acı (bir su) edərdik. Elə isə niyə (Allahın nemətlərinə) şükür etmirsiniz? (Vaqiə Surəsi, 68-70)

“ ....Sizə şirin su içirtmədikmi?”. (Mursəlat Surəsi, 27)

Göydən sizin üçün yağmur endirən Odur. Ondan (o sudan) siz də, içində (heyvanlarınızı) otardığınız ağaclar (və otlar) da içər (ağaclar və otlar da onun vasitəsilə bitər). (Nəhl Surəsi, 10)

Yağışın ölü bir diyarı canlandırması.

Quranda Allah, yağışın "ölü bir diyarı diriltmə" funksiyası bir çox ayədə diqqət çəkər:

Biz göydən tərtəmiz su endirdik ki, Onunla ölü bir yerə can verək, yaratdığımız heyvanları və bir çox (bütün) insanları sirab edək! (Furqan Surəsi, 48-49)

Yağışın, canlılar üçün qaçınılmaz bir ehtiyac kəsb etməsi ilə yanaşı onun bir də gübrələmə xüsusiyyəti vardır.

Dənizlərdən buxarlanaraq buludlara yüksələn yağış damlaları, ölü torpağı "canlandıracaq" bəzi maddələr ehtiva edərlər. Bu "canlandırıcı" xüsusiyyətinə malik olan yağış damlalarına “səth gərginlik damlaları” deyilir. Səth gərginlik damlaları, bioloqların dəniz səthinin mikrotəbəqəsi dedikləri üst qatda meydana gəlir. Millimetrin onda birindən daha incə olan bu səthi pərdədə, mikroskopik alglerin və zooplanktonun pozulmasından gələn bir çox orqanik tullantı vardır. Bu tullantıların bəziləri, dəniz suyunda çox az mövcud olan fosfor, maqnezium, kalium kimi elementləri və ayrıca mis sink, kobalt, və güllə kimi ağır metalları seçib ayıraraq, özündə toplayar. Yer üzündəki toxum və bitkilər, onların yetişmələri üçün ehtiyac olan çoxsaylı duzları və elementləri məhz bu yağış damlalarında alarlar

“Biz göydən su endirdik, sonar onunla bağlar və biçilən taxıl dənələri yetişdirdik.” (“Qaf “surəsi, 9)

Yağışlarla torpağa enən bu duzlar, məhsuldarlığı artırmaq üçün istifadə edilən ənənəvi gübrələrin bəzilərinin (kalsium, maqnezium, kalium v. b.) kiçik nümunələridir. Bu cür aerosellerde olan ağır metallar isə, bitkilərin yetişməsi, inkişafı və daha yaxşı məhsul verməsi üçün lazımı gələn elementləri yaradır.

Qısacası, yağış əhəmiyyətli bir gübrədir. Torpaq yalnız yağış vasitəsilə gələn bu gübrələrlə belə, əsrlik bir müddət ərzində bitkilər üçün lazım olan bütün elementləri əldə edə bilər. Meşələr də, yenə bu dəniz mənşəli gübrələrin köməyi ilə inkişaf edər və qidalanar. Bu yolla, hər il quru parçalarının cəmi səthi üzərinə 150 milyon ton gübrə düşür. Bu təbii gübrələmə işləyişi olmasaydı, Dünya üzərində çox daha az bitki olar, həyat tarazlığı pozulardı.

Uca Rəbbimizin müəyyən bir miqdar suyu göydən endirməsi, bu suyun içilə biləcək dadda olması, ölü bir diyarı canlandırması şübhəsiz Onun bizə verdiyi böyük bir nemətdir.

Məgər Allahın göydən yağış yağdırdığını, onu yer üzündəki bulaqlara axıtdığını, sonra onunla növbənöv əkin yetişdirdiyini görmürsənmi?! Sonra o (əkin) quruyar, sən onu saralmış görərsən. Sonra da (Allah) onu çör-çöpə döndərər. Həqiqətən, bunda ağıl sahibləri üçün ibrətlər vardır! (Zümər Surəsi, 21)

0 yorum:

Yorum Gönder